Ένα έγκλημα χωρίς τιμωρία το LEFCO

ΕΥΘΥΝΕΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΓΙΑ ΤΡΕΙΣ, ΑΛΛΑ ΟΥΔΕΙΣ ΘΑ ΛΟΓΟΔΟΤΗΣΕΙ

Εφημερίδα «ΠΟΛΙΤΗΣ»
ΚΑΤΙΑ ΣΑΒΒΑ
18/02/2016



Στις ελληνικές καλένδες ως μη εξιχνιασθέν, παρότι ο φορολογούμενος θα το πληρώσει αδρά, οδηγείται ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα των τελευταίων δεκαετιών, το οποίο αφορά το νέο σύστημα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, γνωστό ως έργο LEFCO.

Παρά το γεγονός ότι  η έρευνα που διατάχθηκε κατέληξε στο ότι τρεις εμπλεκόμενοι ανώτεροι λειτουργοί της cyta και του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας ενδεχομένως να ενήργησαν κατά τρόπο μεμπτό. Πρόκειται για ένα σκάνδαλο με πολλά πλοκάμια, αφού, πέρα από την επιμονή κάποιων να παραληφθεί -έστω και αν αποτύγχανε απανωτά στους αναγκαίους ελέγχους-, η ολιγωρία δέκα και πλέον χρόνων για διερεύνηση του χειρισμού της σύμβασης άφησε τα ελεγχόμενα πρόσωπα να αφυπηρετήσουν και έτσι να μην μπορεί να διενεργηθεί ακόμη και η ενδεδειγμένη πειθαρχική έρευνα εναντίον τους. Η Νομική Υπηρεσία διά δικηγόρου της (η οποία ενεργεί εκ μέρους του γενικού εισαγγελέα) με επιστολή της ημερ. 22/12/2015 -την οποία δημοσιοποιούμε σήμερα- σημειώνει ότι δεν μπορεί εκ πρώτης να στοιχειοθετηθεί ούτε ποινική έρευνα εναντίον τους, γιατί από τη μαρτυρία απουσιάζει το στοιχείο της πρόθεσης καταδολίευσης, «απαραίτητο στοιχείο για τη στοιχειοθέτηση ποινικής ευθύνης των εμπλεκομένων προσώπων». Και αντί αυτή η κατάληξη να θορυβήσει την κυβέρνηση ώστε να κινηθεί προς την κατεύθυνση περαιτέρω διερεύνησης στη βάση των νέων δεδομένων ακόμα και ως θέματος αρχής, αφού το κράτος ζήμιωσε εκατομμύρια από όλην αυτήν τη διαδικασία, ο υπουργός Μεταφορών στο εμπιστευτικό σημείωμα που κατέθεσε στο Υπουργικό Συμβούλιο, ημερ. 19/1/2016 (αντίγραφο του οποίου εξασφάλισε ο «Π»), σημειώνει ότι θα εισηγηθεί το πόρισμα να μην δοθεί αυτούσιο στη Βουλή, αλλά το νομοθετικό σώμα να ενημερωθεί μόνο σε γενικές γραμμές για τα ευρήματα. Υπενθυμίζουμε ότι επί του συγκεκριμένου θέματος ο βουλευτής των Οικολόγων ζήτησε να ενημερωθεί για το αποτέλεσμα της έρευνας έπειτα από σχετική ερώτηση που υπέβαλε στο πλαίσιο άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου!

Η έρευναΤο Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από την πρόταση του υπ. Συγκοινωνιών τον Νοέμβριο του 2013, αποφάσισε να εγκρίνει την ανάθεση στην Ελεγκτική Υπηρεσία της διερεύνησης του σκανδάλου, με την τότε γεν. ελέγκτρια Χρυστάλλα Γιωρκάτζη να αποδέχεται, ωστόσο να ζητά πίστωση χρόνου καθώς οι υποχρεώσεις τής υπηρεσίας δεν επέτρεπαν τη διεξαγωγή έρευνας, παρά μόνο από τις αρχές του 2014. Στο μεταξύ, επειδή η διαφορά μεταξύ της cyta και της ιταλικής προμηθεύτριας εταιρείας SELEX βρισκόταν σε διαδικασία διαιτησίας -ύστερα από την απόφαση της αναθέτουσας αρχής για διακοπή του συμβολαίου το 2012- ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου του Λονδίνου, η Ελεγκτική Υπηρεσία έκρινε ότι, για ευνόητους λόγους, δεν ενδείκνυτο η έναρξη της πιο πάνω έρευνας, προτού ολοκληρωθεί η διαδικασία της διαιτησίας. Όμως ο νέος γενικός ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ο οποίος διορίστηκε στη θέση αυτήν τον Απρίλιο του 2014 και ο οποίος κατείχε προηγουμένως τη θέση του διευθυντή της διεύθυνσης Ελέγχου του υπ. Συγκοινωνιών, και ως εκ τούτου είχε άποψη για τη διαχείριση και τον τερματισμό της πιο πάνω σύμβασης, με επιστολή του ημερ. 19/11/14 εισηγήθηκε, για λόγους δεοντολογίας, να υποβληθεί πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο ώστε η εν λόγω έρευνα να ανατεθεί σε άλλο άτομο/υπηρεσία. Στις 17 Μαρτίου 2015 το Υπουργικό Συμβούλιο ανέθεσε στην ανώτερη εκτελεστική μηχανικό του ΤΑΥ κ. Ηλιάνα Τόφα τη διερεύνηση του τρόπου διαχείρισης της σύμβασης. Η κ. Τόφα συμπλήρωσε τη διερεύνησή της και υπέβαλε την έκθεση με το πόρισμά της στον υπουργό Μεταφορών, στις 30/10/2015. Σύμφωνα με αυτό, η λειτουργός που ανέλαβε τη διερεύνηση καταλήγει, μεταξύ άλλων, στο συμπέρασμα ότι ενδεχομένως ο τρόπος που ενήργησαν τρεις ανώτεροι λειτουργοί, οι οποίοι στο μεταξύ έχουν αφυπηρετήσει ή αποχωρήσει από τη Δημόσια Υπηρεσία, να ήταν μεμπτός και εκτός των αναμενόμενων πλαισίων δράσης και ενέργειας ενός δημόσιου λειτουργού επιφορτισμένου με τη διαχείριση μιας δημόσιας σύμβασης τέτοιας πολυπλοκότητας όπως αυτής του συστήματος LEFCO. Ο «Π» αποκαλύπτει σήμερα και τα ονόματα των τριών εμπλεκόμενων. Πρόκειται για τον κ. Φώτη Σαββίδη, γενικό διευθυντή της cyta κατά τον ουσιώδη χρόνο, τον κ. Λεωνίδα Λεωνίδου, διευθυντή δικτύου υπηρεσιών Αεροναυσιπλοΐας της cyta και ακολούθως διευθυντή του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας, και τον κ. Χριστόφορο Γιαννακό, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον κ. Λεωνίδου στη cyta.

Το ιστορικόΣτη βάση των πιο πάνω θα πρέπει να λεχθεί ότι ως σκάνδαλο μεγατόνων θεωρούσε την όλη υπόθεση και ο αείμνηστος Τάσος Μητσόπολος, ο οποίος μιλώντας στον «Π» επί υπουργίας του υποστήριξε σχεδόν μετά βεβαιότητας ότι κάποιοι χρηματίστηκαν, ενώ αξιωματούχος εμπλεκόμενος στην υπόθεση -όχι από τους προναφερθέντες- τον είχε προσεγγίσει για να μην κινήσει τις σχετικές διαδικασίες διερεύνησης του θέματος. Ωστόσο, ο Τάσος Μητσόπουλος ήταν ο πρώτος υπουργός Συγκοινωνιών που αποφάσισε, το 2013, παρότι πολλοί προκάτοχοί του δεσμεύτηκαν επί τούτου, να διατάξει πλήρη διερεύνηση του τρόπου διαχείρισης της σύμβασης που υπογράφτηκε μεταξύ της cyta και της ιταλικής SELEX-SI για την προμήθεια, εγκατάσταση και έλεγχο του περιβόητου LEFCO. Μάλιστα το θέμα, μετά από διαφορές που προέκυψαν μεταξύ cyta και υπ. Συγκοινωνιών, τέθηκε και ενώπιον της Νομικής Υπηρεσίας, με τον τότε βοηθό γενικό εισαγγελέα Ρίκκο Ερωτοκρίτου να δηλώνει στον «Π» τον Νοέμβριο του 2013 ότι προτίθεται μετά την έρευνα που διέταξε το υπ. Συγκοινωνιών να προβεί και σε έρευνα για τυχόν ποινικές ευθύνες που προκύπτουν.


Η λυπητερήΤο συμβόλαιο αγοράς του συστήματος με την προμηθεύτρια ιταλική εταιρεία Selex-SI ανερχόταν αρχικά σε 18,8 εκατ. ευρώ και υπογράφηκε το 2003. Το 2012, έπειτα από διαχρονικούς ελέγχους που αποδείκνυαν ότι το σύστημα δεν μπορούσε να λειτουργήσει με ασφάλεια, η δική μας πλευρά αποφάσισε τον τερματισμό της σύμβασης. Ακολούθως, η Selex προχώρησε σε αγωγή με στόχο την παρεμπόδιση της είσπραξης από τη cyta των ποσών που κατέβαλε το κράτος, τόσο για το έργο όσο και των εγγυητικών, συνολικού ποσού 20 εκατ. ευρώ. Πρόσφατα η Κυπριακή Δημοκρατία κέρδισε τη διαδικασία διαιτησίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, που ξεκίνησε μετά από απαιτήσεις που προέβαλε η προμηθεύτρια εταιρεία, και τις επιστράφηκαν οι εγγυητικές, ωστόσο κλήθηκε να πληρώσει, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, περί τα 5 εκατ. ευρώ σε δικαστικά έξοδα. Στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθούν περίπου ένα εκατ. ευρώ σε ενοίκια του χώρου που θα φιλοξενούσε το σύστημα και σήμερα είναι άδειο, αλλά και τα έξοδα του πηγαινέλα διαφόρων αρμοδίων στην Ιταλία κατά τη διάρκεια χειρισμού της σύμβασης, ως επίσης και τους μισθούς χρόνων για τους υπαλλήλους που δούλεψαν πάνω στις δοκιμές.

Λεωφορείο ο πόνος σε δρόμους αδιαφορίας

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΑΠΟ ΠΑΦΟ ΚΑΙ ΛΕΜΕΣΟ

Πηγή: Εφημερίδα «ΠΟΛΙΤΗΣ»
ΚΑΤΙΑ ΣΑΒΒΑ
06/02/2016 - 15:46



Ώρα 6 το πρωί στη λεωφόρο Ελλάδος στην Πάφο. Ακόμη νύκτα και κάνει κρύο. Το λεωφορειάκι αρχίζει να γεμίζει. Ο οδηγός του Πανίκος Χρυσάνθου παίρνει παρουσίες. Κάποιοι λείπουν. Κτυπά τηλέφωνα.

«Κύριε Γιάννη να σε περιμένουμε;» τον ακούω να λέει στο κινητό. Ανησυχεί και μαζί αγχώνεται. «Πρέπει να ξεκινήσουμε στην ώρα μας, κάποιοι περιμένουν στο δρόμο» μου εξηγεί.

Την Παρασκευή 29 Ιανουαρίου ήμουν ο 19^ος επιβάτης σε εκείνο το λεωφορείο. Για να βιώσω μια απίστευτη ταλαιπωρία και συνάμα να ντραπώ που είμαι φορολογούμενος πολίτης σε ένα πραγματικά ανάλγητο κράτος. Με τη διαφορά ότι εγώ βίωσα την ταλαιπωρία μια μόνο μέρα για να γραφτούν πέντε γραμμές στην εφημερίδα. Δεν ήμουν όπως οι άλλοι 18 επιβάτες σε εκείνο το λεωφορείο, είτε καρκινοπαθής εγχειρισμένος, είτε νέος ασθενής που μόλις έμαθε τη διάγνωση και το βλέμμα του είναι απλανές, οι σκέψεις του μπερδεμένες.

«Το πρώτο στάδιο μετά τη διάγνωση είναι το χειρότερο», προσπαθούν να μου εξηγήσουν οι συνεπιβάτες μου. Αυτοί που έχουν ήδη ξεκινήσει χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία και προσπαθούν να στηρίξουν τους υπόλοιπους.


Η ταλαιπωρία


Οι συνεπιβάτες μου, δίνουν ραντεβού κάθε μέρα από Δευτέρα μέχρι και Παρασκευή για ενάμιση, δύο ακόμη και περισσότερους μήνες στην ίδια λεωφόρο, την ίδια ώρα για να ολοκληρώσουν ένα κύκλο 30-40 ακτινοθεραπειών, κάποιοι και χημειοθεραπείας στο ογκολογικό κέντρο της Τράπεζας Κύπρου. Το μοναδικό μέχρι και σήμερα Κέντρο που διαθέτει γραμμικούς επιταχυντές για να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία.

 Και επιστρέφουν, μαζί τους και εγώ εκείνη την Παρασκευή, στην καλύτερη των περιπτώσεων στις μια το μεσημέρι. Αλλιώς αν δεν προλάβουν το πρώτο λεωφορείο που αναχωρεί στις 11, στις τρεις το απόγευμα.

Από εκεί αναλόγως που μένουν τους περιμένει και άλλο ταξίδι. Μέχρι το Πολέμι, την Πόλη Χρυσοχούς, το Νέο Χωριό. Από όπου δηλαδή ξεκινάνε με δικά τους μέσα, ή με άλλα λεωφορεία από τις 4 και 5 το πρωί για να είναι στη λεωφόρο Ελλάδας στις 6. Τη διαδρομή αυτή κάνουν περίπου 600 καρκινοπαθείς μόνο από την επαρχία Πάφου το χρόνο. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 όταν ο ΠΑΣΥΚΑΦ και ο Αντικαρκινικός Σύνδεσμος αποφάσισαν να σηκώσουν στις πλάτες τους μια υποχρέωση για την οποία οι εκάστοτε κυβερνήσεις αδιαφορούν.

 Η μεταφορά επιβατών από τους δύο συνδέσμους είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, που στην πρώτη φέρει τη σφραγίδα της κρατικής αναισθησίας. Έχοντας αναπτύξει μια αγαστή συνεργασία οι δύο σύνδεσμοι έχουν κτίσει ένα τρομερό δίκτυο μεταφοράς από την Πάφο και τη Λεμεσό αλλά και από την Αμμόχωστο και τη Λάρνακα. Κάθε μέρα είναι διαφορετική για τους οδηγούς αναλόγως των επιβατών.

 Εκείνη την Παρασκευή το λεωφορείο του ΠΑΣΥΚΑΦ ξεκίνησε στις 6:15 επειδή καθυστέρησε ένας επιβάτης. Στις 6:53 σταμάτησε στην έξοδο της Καντού για να πάρουμε μια κυρία από τον Άγιο Νικόλαο η οποία περίμενε από ώρα στο αυτοκίνητό της έχοντας ήδη οδηγήσει 45 λεπτά. Στις 7:10 το λεωφορείο μας συναντήθηκε στην Παρεκκλησιά με ένα άλλο λεωφορείο του ΠΑΣΥΚΑΦ. Η οδηγός εκείνου του λεωφορείου, η κ. Χριστίνα Ευτυχίου από τις έξι το πρωί είχε ξεκινήσει όπως κάθε μέρα, τη δική της διαδρομή για να μεταφέρει σε ένα σημείο τους καρκινοπαθείς από την Λεμεσό τους οποίους είχε παραλάβει από τα σπίτια τους. Στις 7:16 έγινε άλλη μια στάση στην Μονή όπου περίμενε μια κυρία έξω από ένα περίπτερο.

 Στις 8:13 το λεωφορείο αφίχθηκε στο ογκολογικό κέντρο της Τράπεζας Κύπρου.  Περίπου την ίδια ώρα είχε καταφθάσει και το λεωφορειάκι του Αντικαρκινικού με τον οδηγό του, το κ. Αντρέα Σταυρινό να περιμένει το δικό μας οδηγό για να συνεννοηθούν για την κατανομή των ασθενών στην επιστροφή αλλά και για άλλες διαδρομές στη Λευκωσία. Καθότι ασθενείς πρέπει να μεταβούν και στο γενικό νοσοκομείο Λευκωσίας ενώ άλλοι να υποβληθούν σε ειδικά κέντρα σε εξειδικευμένες εξετάσεις.

Στη διαδρομή

«Κυρία δημοσιογράφε, έλα κάτσε μαζί μας αν θα κάμεις θέμα» μου φώναξε μια κυρία, από το πίσω μέρος του λεωφορείου μεταξύ Λεμεσού- Λευκωσίας. Ήταν η κ. Νίτσα, από το Κελλάκι Λεμεσού η οποία, εκτός από ψωμιά με προζύμι -τα οποία πωλεί- φτιάχνει και εκπληκτικές ελιόπιτες τις οποίες δοκιμάσαμε αφού φροντίζει να φέρνει για όλους τους συνεπιβάτες της κάθε μέρα. Πήγα στα πίσω καθίσματα και μπήκα στη συζήτησή τους.


 «Ζάβαλε μου» συνεχίζει από εκεί που έμεινε. «Να τους αγοράζουν λιμουζίνες και να μην τους αρέσουν τα χρώματα» έλεγε στην κ. Δέσποινα η οποία δεν είχε χρόνο να ακούσει ειδήσεις και να μάθει για τη νέα κόντρα του γενικού ελεγκτή με τον υπουργό Εσωτερικών αλλά και το θέμα που προέκυψε με την αγορά των υπηρεσιακών οχημάτων. «Αλήθεια δεν τους άρεσε το χρώμα;» είπε για να αντιληφθώ ότι περισσότερο το είπε για να προσθέσει στην κουβέντα παρά να ασκήσει κριτική.

 «Φυλάω την ανάσα μου για να φυσώ τη σούπα μου» ήταν άλλωστε η προσθήκη της κ. Λουκίας από τον Πύργο Λεμεσού όταν της είπα τι θα ήθελε να μεταφέρω στους κυβερνώντες για να μου δείξει ότι δεν περιμένει τίποτα και από κανέναν. Ακολούθως η κ. Νίτσα μου περιέγραψε με αγανάκτηση πόσα πέρασε μετά την διάγνωση για κακοήθη όγκο στο στήθος. Όταν μετά από δύο επεμβάσεις ρώτησε πότε θα την δει ογκολόγος για να της πουν με απορία «,μα ακόμη δεν σε είδε;».

 «Αν ήταν κανένας υπουργός, κανένας βουλευτής θα τους εγχείριζαν, θα έκαναν βιοψία και θεραπεία σε ένα μήνα, όχι όπως εγώ που από τον Ιούνιο μέχρι σήμερα ταλαιπωρούμαι» μου είπε. Η καθυστέρηση στα αποτελέσματα της βιοψίας ήταν ένα άλλο θέμα που ήγειραν οι συνεπιβάτες μου. Όλοι ωστόσο αφού εξήραν το έργο που επιτελείται από τους ιατρούς στο Ογκολογικό Κέντρο και τη σημασία που τους δίνουν, ξεκαθάρισαν ότι και ακτινοθεραπευτικό κέντρο να λειτουργήσει στο ΓΝ Λεμεσού, αν δεν αλλάξει η σημερινή κατάσταση που τους αποτρέπει από το να το επισκέπτονται δεν θα έχει νόημα. Οι ασθενείς θέλουν σημασία, ώρα να ακουστούν και να υποβάλουν ερωτήσεις στο γιατρό τους. «Δεν έχουμε γρίπη που περνά με μια συνταγή», λένε με παράπονο.


Πρώτα θρηνείς...


Η κυρία Δέσποινα όπως έμαθα ακολούθως, συζητώντας μαζί της στις τρεις ώρες που περιμέναμε στο Ογκολογικό Κέντρο μέχρι να υποβληθούν στη θεραπεία και όλοι οι υπόλοιποι ασθενείς από Πάφο και Λεμεσό, είναι νοσηλεύτρια και έχει δυο παιδιά. Η κόρη της σπουδάζει ενώ ο γιος της είναι μόλις 12 ετών. «Ξυπνώ στις πέντε για να τον ετοιμάσω και ακολούθως αφού ετοιμαστώ και εγώ παίρνω το αυτοκίνητό μου για να είμαι στην έξοδο της Καντού 7 παρά» μου περιγράφει το πρόγραμμά της.

 «Στην αρχή ήταν δύσκολα» προσθέτει. «Βίωσα την διάγνωση του καρκίνου ως πένθος. Μετά το πήρα απόφαση ότι έπρεπε να τον πολεμήσω. Εξήγησα στα παιδιά μου μέχρι του σημείου που το καθένα μπορούσε να αντέξει και να αντιληφθεί και είπαμε ότι θα λύνουμε κάθε πρόβλημα όταν αυτό προκύπτει. Ο γιος μου μετά τη χημειοθεραπεία δεν ήθελε να πηγαίνω στο σχολείο να ρωτώ.

Του εξήγησα ότι εγώ δεν έχω πρόβλημα που έπεσαν τα μαλλιά μου και ότι δεν θα έπρεπε να τον ενοχλεί ούτε αυτόν αν κοροϊδεύουν οι συμμαθητές του. Ούτε ένα μήνα μετά το παιδί μου μού είπε να πηγαίνω στο σχολείο όποτε ήθελα και ας κορόιδευαν οι συμμαθητές του. Δεν τον ενδιέφερε» μου εξηγεί. Η κ. Δέσποινα όταν την αφήναμε στην Καντού γύρω στο μεσημέρι ενημέρωσε τον οδηγό ότι από βδομάδας δεν θα ερχόταν με το λεωφορείο. Θα έμενε στη Λευκωσία στην πεθερά της.

Ο γιος της θα είχε βεβαρημένο πρόγραμμα και δεν θα του έλειπε τόσο και ήθελε και η ίδια να ξεκουραστεί... Το δικό της βίωμα μου μετέφερε και η κ. Ελένη από την Κισσόνεργα που είναι στην 5^η μέρα και έχει μπροστά της άλλες 30 διαδρομές. Θα τελειώσει 15 Μαρτίου. Τις πρώτες μέρες την μετέφερε ο σύζυγος στη Λευκωσία αλλά και εκείνος με τα δικά του προβλήματα υγείας δεν άντεξε την ταλαιπωρία. Ο κ. Φίλιππος από την Πέγεια στις δύο κουβέντες στη μια του είχε ως επίκεντρο τη μοναχοκόρη του που μεγαλώνει μόνος πλην άνεργος καθώς «δεν είμαι της εκάστοτε κυβέρνησης για να επαναπροσληφθώ στην Στατιστική Υπηρεσία όπου εργαζόμουν ως ωρομίσθιος. Είναι όλοι τους βρωμιάρηδες και να το βάλεις όπως το είπα» μου εφιστά την προσοχή.

Πριν το ραντεβού

Τα προβλήματα που δημιουργούνται από την απουσία ακτινοθεραπευτικού τμήματος στη Λεμεσό για τους ασθενείς κυρίως από Πάφο και Λεμεσό είναι από χρόνια γνωστά και χιλιοειπωμένα. Όπως χιλιοειπωμένες είναι και οι δεσμεύσεις, οι διαμαρτυρίες ομάδων πολιτών, συγγενών και φίλων των καρκινοπαθών.

 Αυτό που είναι δύσκολο να βγει προς τα έξω, πολύ περισσότερο με λέξεις και να προκαλέσει ντροπή, αν έμεινε, σε αυτούς που λαμβάνουν αποφάσεις, είναι το βίωμα του καρκίνου, τα λόγια, τα συναισθήματα, τα σώματα και τα βλέμματα των ασθενών που διανύουν καθημερινά 300 χλμ για μια ακτινοθεραπεία πέντε λεπτών σπαταλώντας από την πολύτιμη ζωή τους τουλάχιστον εννιά ώρες τη μέρα. «Καρκινοπαθείς πεθαίνουν στο δρόμο» ήταν ο τίτλος ενός ρεπορτάζ του ανταποκριτή του Πολίτη στην Πάφο που στάθηκε η αφορμή για το παρόν ρεπορτάζ. Με ευχαρίστηση ο ΠΑΣΥΚΑΦ μου παραχώρησε μια θέση, μια μέρα που υπήρχε η δυνατότητα.


 Με προετοίμασαν για το τι μπορούσε να βιώσω, αν θα το άντεχα, αν θα ήταν εντάξει να ταλαιπωρηθώ! Στις 6 το πρωί στις 29 Ιανουαρίου μπήκα σε εκείνο το λεωφορείο και στις 12:58 βγήκα άλλος άνθρωπος. Εκτιμώντας περισσότερο τη ζωή και το χρόνο. Εκτιμώντας περισσότερο το έργο των συνδέσμων καρκινοπαθών που διαχειρίζονται επάξια τις δωρεές των πολιτών. Έχοντας αποκτήσει νέους φίλους και διδάγματα. Έχοντας αναλάβει συνάμα μια υποχρέωση να δικαιώσω τον αγώνα τους. Όχι για τη ζωή τους αλλά για την ποιότητα αυτής, την αξιοπρέπεια τους. Έχοντας αναλάβει να μεταφέρω το μήνυμα εκεί που πρέπει.

Πρόσκληση- πρόκληση

Οι συνεπιβάτες μου θα ήθελαν να είναι σε αυτό το λεωφορείο να κάνουν την ίδια διαδρομή για μια μόνο μέρα αυτοί που λαμβάνουν τις μεγάλες αποφάσεις. Να βιώσουν από πρώτο χέρι την εμπειρία, το μαρτύριο αυτών των ανθρώπων και μετά να πάνε πίσω στην καθημερινότητα τους και να ξανασκεφτούν τις προτεραιότητες τους. Θα ήθελαν να ήταν μαζί τους στο λεωφορείο Υπουργοί, βουλευτές, πολιτικοί και μανδαρίνοι ώστε την επόμενη φορά που θα μιλήσουν για τα προβλήματά τους να θυμούνται αυτές τις εικόνες. Των 18 επιβατών σε ένα λεωφορείο που ξεκίνησε χαράματα από την Πάφο για τη Λευκωσία.

Είναι αυτοί που εδώ και δεκαετίες εξαγγέλλουν τη δημιουργία ακτινοθεραπευτικού κέντρου στη Λεμεσό. Αυτοί που συζητάνε σε κλιματιζόμενες αίθουσες για τα προβλήματα των καρκινοπαθών, που κάνουν δηλώσεις και μετά από λίγο καιρό ξανακάνουν τις ίδιες δηλώσεις σαν μην πέρασε μια μέρα, σαν να μην χάθηκε μια ζωή στο δρομολόγιο Λευκωσίας – Πάφου. Τους απασχολούν άλλα πιο σοβαρά πράματα. Ποιοι θα συνεχίσουν να παίρνουν το υπηρεσιακό όχημα πολυτελείας στο σπίτι, τι χρώμα θα έχει, εάν θα παίρνουν οδοιπορικά 600 ευρώ το μήνα βρέξει-χιονίσει... Δυστυχώς για αυτούς, τη μεγάλη πλειοψηφία τουλάχιστον από αυτούς για να μην αδικούμε τις λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τα έργα τους. Δεν τους καίγεται καρφί με τι χρήματα οι σύνδεσμοι καρκινοπαθών – ο ΠΑΣΥΚΑΦ και ο Αντικαρκινικός- σηκώνουν ένα βαρύ φορτίο που κανονικά θα ήταν υποχρέωση του κράτους.

Ίσως και να μην γνωρίζουν ότι το λεωφορειάκι όπως και άλλα λεωφορεία τα αγόρασε ο Αντικαρκινικός με δωρεές. Δεν ξέρουν ότι χρειάζονται χιλιάδες ευρώ σε καύσιμα και συντήρηση για να μεταφέρουν δωρεάν τους καρκινοπαθείς από Πάφο, Λεμεσό, Αμμόχωστο και Λάρνακα στο Ογκολογικό. Είναι αυτοί που δεν είχαν καν την ευαισθησία να εγκρίνουν την αγορά αφορολόγητων λεωφορείων, όπως πράττουν για τα οχήματα των αξιωματούχων που πληρώνονται από το πάγιο ταμείο. Δεν τους λέμε να αναλάβουν το κόστος για τα λεωφορεία. Η μόνη συμβολή του κράτους στο έργο που επιτελούν οι δύο σύνδεσμοι και τους οποίους οι καρκινοπαθείς ευγνωμονούν είναι η κρατική χορηγία. Ένα πενιχρό ποσό που δίνουν και καλύπτουν μόλις το ένα δέκατο των δαπανών στην περίπτωση του ΠΑΣΥΚΑΦ.

Ο Πρόεδρος και κ. Αντώνης Στο μυαλό μου μέχρι και σήμερα, μια βδομάδα μετά από εκείνη την διαδρομή του πήγαινε έλα στην Πάφο είναι ακόμη χαραγμένη η εικόνα εκείνου του ηλικιωμένου ζευγαριού από το Πολέμι. Ο σύζυγος ο κ. Αντώνης, 80 ετών μετά από εγχείριση στο λαιμό πρέπει να υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία. «Δεν τον βοηθά το φως του και έρχομαι μαζί του και τον βοηθώ. Ξυπνούμε 4μιση το πρωί και φεύγουμε από το χωριό 5μιση. Μας φέρνουν τα παιδιά μας μέχρι τον ΠΑΣΥΚΑΦ, μεγάλη ταλαιπωρία» μου εξηγεί η σύζυγος. Ήταν η 10η μέρα που έκαναν τη διαδρομή. Είχαν μπροστά τους άλλες 13 μέρες. «Όταν επιστρέφει απλά πηγαίνει στο κρεβάτι του» συνεχίσει η σύζυγος. Τον κοιτάζω. Ένα βλέμμα γαλήνιο πλην απλανές. Δεν μιλά. Δεν συμμετέχει στη συζήτηση. 80 χρονών. Στις πλάτες του χρόνια σκληρής δουλείας που αναλογούν βεβαίως και σε χιλιάδες ευρώ φόρων. Για ποιο λόγο; Για να ταλαιπωρείται τόσο στα γεράματα; Αυτήν την ποιότητα ζωής του επιφύλασσε το κράτος προνοίας; Ενδεχομένως ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, μετά την πρόσφατη περιπέτεια της υγείας του, και την απόφασή του να μεταβεί σε εξειδικευμένο κέντρο στην Αμερική για να επιστρέψει με υποσχέσεις για μεταφορά και άλλων ασθενών εκεί για θεραπεία (αλήθεια τι έγινε επί τούτου;), να είναι σε θέση να καταλάβει έστω και κατ’ ελάχιστον την ταλαιπωρία των καρκινοπαθών αν διαβάζει αυτές τις γραμμές. Καθώς όσες περίπου ώρες χρειάστηκε να ταξιδέψει αεροπορικώς τόσες χρειάζονται και οι καρκινοπαθείς από την Πάφο για να μεταβούν στη Λευκωσία και να επιστρέψουν αυθημερόν, διανύοντας 300 χλμ, με τη διαφορά ότι αυτοί το κάνουν κάθε μέρα. Χάνοντας πολύτιμες ώρες, τις οποίες μετά τη διάγνωση σίγουρα θα ήθελαν να περάσουν διαφορετικά, ειδικά όσοι είναι γονείς...

 «Να ξεκινάτε πιο νωρίς»


Την αναλγησία του κράτους μπορεί κανείς εμπράκτως να αντιληφθεί από μια και μόνο επιστολή του αστυνομικού διευθυντή Τροχαίας Αρχηγείου το 2011 προς τον ΠΑΣΥΚΑΦ. Ο Σύνδεσμος είχε αιτηθεί τότε όπως του δοθεί έγκριση να μπορεί το λεωφορείο του που μεταφέρει τους καρκινοπαθείς για θεραπεία στο Ογκολογικό Κέντρο να χρησιμοποιεί τη λωρίδα ασφαλείας (διαφυγής) στην είσοδο της Λευκωσίας όταν παρατηρείται κυκλοφοριακή συμφόρηση. Έτσι ώστε να μην καθυστερούν οι καρκινοπαθείς στα ραντεβού τους.

Η απάντηση; Αφού η Αστυνομία εξηγεί ότι αντιλαμβάνεται την ευαισθησία του θέματος σημειώνει ότι τη λωρίδα αυτή χρησιμοποιούν μόνο οχήματα της αστυνομίας και της πυροσβεστικής αλλά και ασθενοφόρα. Προχωρεί ωστόσο και ένα βήμα παραπέρα προβαίνοντας σε μια εισήγηση. Το λεωφορείο να ξεκινά πιο νωρίς για να αποφεύγει την κίνηση...

«Κοιτούσαν μόνο μπροστά» Στις περίπου δύο ώρες από την Πάφο στη Λευκωσία και άλλες τόσες για την επιστροφή μου δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσω και με τον οδηγό, τον κ. Πανίκο Χρυσάνθου για τα δικά του βιώματα. Στον ΠΑΣΥΚΑΦ από το 2003 και στο τιμόνι για τη διαδρομή Πάφου- Λευκωσίας και πίσω από το 2011. Ωστόσο η μέρα που τον σημάδεψε ήταν, όπως μου εξομολογήθηκε χαμηλοφώνως η 17η Φεβρουαρίου 2012. Μου επιβεβαίωνε έτσι και τα όσα προ μηνών κατήγγειλε δημόσια ιατρός για το ότι υπήρξαν περιπτώσεις όπου καρκινοπαθείς πέθαναν μέσα στο λεωφορείο καθ΄ οδόν για Πάφο, επιστρέφοντας από τη Λευκωσία όπου είχαν μεταβεί για χημειοθεραπεία. Στις 17 Φεβρουαρίου 2012 ένας 50χρονος από την Πάφο κατά την επιστροφή από το Ογκολογικό με το λεωφορείο, πλησίον της Ακτής του Κυβερνήτη έπαθε ακατάσχετη αιμορραγία στο στομάχι, όχι βεβαίως λόγω της μεταφοράς του αλλά λόγω της αρρώστιας του, όπως μου εξήγησε αργότερα ο βουλευτής και ογκολόγος Αδάμος Αδάμου. Για να προσθέσει με τη σειρά του ότι σε μια άλλη τέτοια διαδρομή στο παρελθόν καρκινοπαθής πέθανε από ανακοπή. Ο κ. Πανίκος όσο πιο ψύχραιμα μπορούσε βγήκε από τον αυτοκινητόδρομο στην πρώτη έξοδο- που ευτυχώς ήταν μόλις λίγα μέτρα πιο κάτω-τον μετέφερε από την πίσω πόρτα του λεωφορείου έξω όπου επιχείρησε να του παράσχει πρώτες βοήθειες (παρότι δεν υπάρχει νοσηλευτής στα λεωφορεία των συνδέσμων, οι οδηγοί έχουν συγκεκριμένη κατάρτιση ενώ στο όχημα υπάρχει οξυγόνο και απινιδωτής). Εις μάτην. Ο άνθρωπος ξεψύχησε με το ασθενοφόρο να έρχεται 40 λεπτά μετά. «Οι υπόλοιποι επιβάτες;» ρώτησα αντιλαμβανόμενη ποια ψυχολογία θα είχαν. «Οι υπόλοιποι ασθενείς έμειναν στη θέση τους, ακίνητοι όλη αυτή την ώρα κοιτάζοντας μόνο μπροστά. Την επόμενη μέρα οι πλείστοι δεν ήρθαν με το λεωφορείο» μου λέει και συνειδητοποιώ από τον τόνο της φωνής του τη συναισθηματική του φόρτιση.  Ο κ. Πανίκος, όπως και ο κ. Αντρέας και η κ. Χριστίνα, οι άλλοι οδηγοί που γνώρισα δεν είναι μόνο οδηγοί. Είναι και συνοδοί και συμπαραστάτες και ψυχολόγοι των ασθενών που μεταφέρουν. Αφανείς ήρωες για τους οποίους οι σύνδεσμοι, ο ΠΑΣΥΚΑΦ και ο Αντικαρκινικός, πρέπει να νιώθουν ιδιαίτερα περήφανοι.

Δεσμεύσεις για λειτουργία ακτινοθεραπευτικού Τμήματος στη Λεμεσό

«θα γίνει» επί δέκα και πλέον Υπουργών Υγείας


Κάτι ενδεχομένως θα ήξερε ο νυν υπουργός Υγείας όταν στις πιο πρόσφατες δηλώσεις του (13/1/2016)  για το πότε θα λειτουργήσει το ακτινοθεραπευτικό τμήμα στο νοσοκομείο Λεμεσού είπε ότι δεν μπορεί να πει «μεγάλα λόγια» αλλά εξέφρασε την ελπίδα πως «σύντομα το Υπουργείο θα είναι έτοιμο να προχωρήσει σε συγκεκριμένες ανακοινώσεις επί του θέματος».  Άλλωστε μεγάλα λόγια και εξαγγελίες- μόνο κορδέλες επί χάρτου δεν έκοψαν- λέχθηκαν και ανακοινώθηκαν πολλές φορές από τους προκατόχους του τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια. Η δημιουργία του είχε εξαγγελθεί το 2003, επί υπουργίας Φρίξου Σαββίδη, αν και ήδη από τη δεκαετία του ΄80 οι σύνδεσμοι καρκινοπαθών συγκέντρωναν χορηγίες για αυτό. Το έργο πάγωσε για χρόνια κι όταν τελικά προκηρύχθηκε διαγωνισμός, το 2009 επί υπουργίας Χρ. Πατσαλίδη, διακόπηκε ξανά, όταν διαπιστώθηκε πως η προϋπολογιζόμενη δαπάνη ήταν κατά 4,5 εκατ. ευρώ τουλάχιστον υπερκοστολογημένη.

Δηλώσεις, συζητήσεις, καταγγελίες γίνονται διαχρονικά από βουλευτές, κόμματα, συνδέσμους ωστόσο μένουμε ακόμη στον ίδιο παρονομαστή. Μια και μόνο αναζήτηση στο αρχείο του «Πολίτη» με λέξεις κλειδιά «ακτινοθεραπευτικό Λεμεσού» εμφανίζει πάνω από 200 δημοσιεύματα από το 2001 και εντεύθεν. Παραθέτουμε λίγες μόνο αναφορές:

17/02/2004: Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Υγείας, η οικογένεια Μουσκή -που στο παρελθόν είχε ενδιαφερθεί να προχωρήσει σε δωρεά ύψους 1 εκ. λιρών για το συγκεκριμένο σκοπό- είδε τις κρατικές υπηρεσίες να της παραδίδουν το προσχέδιο με τις ειδικές ανάγκες του κτιρίου που θα στεγάσει το ακτινοθεραπευτικό τμήμα Λεμεσού.

03/07/2004: «Στόχος της κυβέρνησης είναι η αναβάθμιση και όχι η υποβάθμιση των υπηρεσιών», δήλωσε η υπουργός Υγείας Ντίνα Ακκελίδου εξηγώντας ότι «αναβάθμιση σημαίνει ότι δημιουργούμε νέο Ογκολογικό Ακτινοθεραπευτικό Κέντρο στη Λεμεσό το οποίο έχει υπηρεσίες οι οποίες δεν προσφέρονται στο παλιό νοσοκομείο Λευκωσίας και είναι ανάλογες με του Ογκολογικού της Τράπεζας Κύπρου».

06/10/2010: Το Ακτινοθεραπευτικό της Λεμεσού έχει δρομολογηθεί και θα γίνει, διαβεβαίωσε χθες ο υπουργός Υγείας, Χρίστος Πατσαλίδης, ωστόσο, για την υπόθεση του υπέρογκου υπολογισθέντος κόστους δημιουργίας του, στον πρώτο διαγωνισμό, ο οποίος ακυρώθηκε, οι έρευνες θα χρειαστεί να ξεκινήσουν από την αρχή, ώστε να διασφαλιστεί το ανεξάρτητο και πλήρες του πορίσματος.

20/09/2011: Δύο έργα, τα οποία οι σύνδεσμοι καρκινοπαθών αναμένουν εδώ και πολλά χρόνια να υλοποιηθούν, πήραν την περασμένη Τετάρτη την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου. Ο λόγος για τα ακτινοθεραπευτικά τμήματα στα νοσοκομεία Λευκωσίας και Λεμεσού για τα οποία, αν και ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, υπάρχουν τα κονδύλια ώστε να ολοκληρωθούν, αφού η σχετική πρόβλεψη είχε γίνει στον προϋπολογισμό του 2011.

02/02/2012: Ο Υπουργός Υγείας Σταύρος Μαλάς ενημέρωσε ότι η Ογκολογική-Ακτινοθεραπευτική Μονάδα θα γίνει στο υπόγειο του Κέντρου Υγείας στη Λινόπετρα αντί στο Γενικό Νοσοκομείο της Λεμεσού.

17/01/2013: Η Βουλή απάντησε αρνητικά στο αίτημα του υπουργείου Οικονομικών για αποδέσμευση του κονδυλίου 4 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας για το 2013, που προορίζεται για την αγορά ιατρικού και άλλου εξοπλισμού για τις ανάγκες των ακτινοθεραπευτικών κέντρων Λευκωσίας και Λεμεσού.

18/09/2014: Μελέτη εμπειρογνωμόνων, αναφορικά με την αναγκαιότητα δημιουργίας επιπρόσθετων ακτινοθεραπευτικών κέντρων στο Δημόσιο, διεξάγει το υπουργείο Υγείας, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωσή του.
13/01/2016: Αλλαγή σχεδιασμών για το ακτινοθεραπευτικό κέντρο της Λεμεσού, το οποίο, όπως ξεκαθάρισε ο υπουργός Υγείας Γιώργος Παμπορίδης, δεν θα δημιουργηθεί στο υπόγειο του Κέντρου Υγείας Λινόπετρας, αλλά, βάσει της ειδικής μελέτης που διενεργήθηκε, στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού

Η αλήθεια από τον δρ. Αδάμου Στις σελίδες 38-39 της Στρατηγικής Αντιμετώπισης του Καρκίνου που ψηφίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και τη Βουλή ομόφωνα το 2009 σημειώνεται ότι θα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των γραμμικών επιταχυντών οι οποίοι ενδείκνυται να τοποθετηθούν στο Γ. Ν. Λευκωσίας. ‘Ηδη, σημειωνόταν επιπρόσθετα, έχει ξεκινήσει η εγκατάσταση στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού. Μιλώντας στον «Π» ο νυν πρόεδρος του Αντικαρκινικού Συνδέσμου, βουλευτής και Ογκολόγος Αδάμος Αδάμου και μέχρι πρότινος πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Καρκίνο εξήγησε ότι πλέον η Στρατηγική χρειάζεται, έξι χρόνια μετά με βασικούς της πυλώνες να μην έχουν ακόμη υλοποιηθεί, επικαιροποίηση. Την εισήγησή του είχε μεταβιβάσει και στον νυν υπουργό Υγείας όταν τον περασμένο Οκτώβριο έληξε η 5ετής θητείας της Εθνικής Επιτροπής. Είναι Ιανουάριος ωστόσο και ακόμη δεν έχει διοριστεί νέα. «Ας κάνουν πρώτα δυο τρεις σωστές κινήσεις» σημειώνει ο κ. Αδάμου και ας μην διορίσουν νέα επιτροπή. Την ίδια ώρα ο δρ. Αδάμου παραδέχεται ότι σε αυτά τα πέντε χρόνια υπήρξαν πολλές και έντονες διαφωνίες μεταξύ των μελών της επιτροπής με αποτέλεσμα το κεφάλαιο ακτινοθεραπεία να παραμένει κενό στις ετήσιες εκθέσεις που υποβάλλονταν στους εκάστοτε υπουργούς Υγείας. «Τα μέλη της επιτροπής εκπροσωπούσαν το Ογκολογικό Κέντρο, τους ιδιώτες ογκολόγους και τους ογκολόγους των δημοσίων νοσηλευτηρίων. Οι οποίοι αντιδρούσαν τα μέγιστα στην πρωτοκαθεδρία που έπρεπε να έχει το ογκολογικό κέντρο. Φυσικά ο καθένας υποστήριζε τις θέσεις του ωστόσο εμένα εκείνο που ήταν πάντα στο μυαλό μου ήταν πως να εξυπηρετηθεί καλύτερα ο άρρωστος. Στο τέλος της ημέρας δεν εξυπηρετήθηκε γιατί δεν έγιναν τα ακτινοθεραπευτικά που ήταν απαίτηση των επαρχιών Λεμεσού και Πάφου» σημειώνει ο κ. Αδάμου.