Από το Γολγοθά του Γρηγορή στη δεκαετία του ‘80 στο Γολγοθά του Μάριου στο σήμερα.
Κάτια Σάββα
Εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ, 2/4/2018
Το βιβλίο «ο Γολγοθάς», της Φρύνης Δικαίου - Βεναρδή, «η προσωπική εμπειρία μιας μάνας που έχασε το παιδί της από το AIDS» περί τα τέλη του 1980, έπεσε στα χέρια μου σε ηλικία 12 ετών, αρχές της δεκαετίας του ’90. Δεν γέλασα καθόλου που μια μάνα μέσα στην απόγνωσή της ήλπιζε σε ένα επιστημονικό θαύμα. Από τα λίγα που μπορούσα τότε να αντιληφθώ, συγκλονίστηκα. Πριν λίγες βδομάδες αναζήτησα, από την ίδια, ξανά το βιβλίο. Πλέον ως μάνα το διάβασα με λυγμούς. Είχα στο μεταξύ μάθει για τον Γολγοθά της Κωνσταντίνας, από τα πρώτα θύματα του AIDS στη χώρα μας. Για τις στολές αστροναύτη που φορούσαν ιατροί και νοσοκόμοι για να μπουν σε ένα «πεταμένο δωμάτιο» στο Παλιό Νοσοκομείο Λευκωσίας όπου νοσηλεύονταν «αυτοί». Για τα μαύρα σακούλια με φερμουάρ που περίμεναν σε ένα ερμάρι τον ασθενή να ξεψυχήσει για να τον τοποθετήσουν μέσα μήπως και μολύνει το περιβάλλον! Για τη Φρύνη Βεναρδή και άλλες γυναίκες των Συνδέσμων Φίλων Γρηγορίου Κλινικής σε διάφορες πόλεις, όπως η Μύρνα Παττίχη, οι οποίες έτρεχαν μέσα στη νύχτα να στηρίξουν οροθετικούς που άλλοι πετούσαν στον δρόμο! Για τον πνευμονολόγο Εύη Παγδατή, από τους πρώτους που ανέλαβαν δράση ανιδιοτελώς.
Με δωρητές, κυρίως τους γονείς του Γρηγόρη Βεναρδή κατέστη εφικτό το 1996 να λειτουργήσει η μόνη κλινική για οροθετικούς στη χώρα μας. Η μητέρα του Γρηγόρη και ο τότε διευθυντής της κλινικής, συγκρίνουν το τότε με το τώρα
Είχαν στο μεταξύ δημοσιοποιηθεί από τον «Πολίτη» (27/11/2017) τα αποκαρδιωτικά αποτελέσματα ακαδημαϊκής έρευνας αναφορικά με τις κοινωνικές και ψυχολογικές ανάγκες ατόμων άνω των 50 ετών με HIV/AIDS στην Κύπρο. «Θέλουμε περισσότερη σημασία από τους γιατρούς μας, μεγαλύτερη οικονομική στήριξη». «Μόνο η ’Γρηγόριος Κλινική’ με βοηθά, με στηρίζει και ψυχολογικά και κοινωνικά. Πάσχω από πολλά προβλήματα υγείας, διαβήτη, υψηλή πίεση αίματος, υψηλή χοληστερόλη... αλλά δεν έχω χρήματα για να πηγαίνω σε διάφορους γιατρούς». Επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας ο καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς, αντιπρύτανης Έρευνας & Ακαδημαϊκού Προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Είναι ο ίδιος καθηγητής ο οποίος το 2007 είχε παρουσιάσει ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS, την πρώτη επιστημονική έρευνα για τις «Ψυχολογικές και Κοινωνικές Ανάγκες Ατόμων με HIV/AIDS» στη χώρα μας. «Οι κοινωνικές διακρίσεις είναι πλέον μέρος της καθημερινής μου ζωής. Τις συναντώ στον κοινωνικό μου χώρο, στις προσπάθειές μου να εξασφαλίσω μια δουλειά με αξιοπρέπεια, στις συναναστροφές μου με γιατρούς και νοσοκόμους. Την αλλαγή προς το καλύτερο θα τη νιώσω όταν βρεθώ σε κάποιον χώρο και τα άτομα γύρω μου θα με βλέπουν ως τον Κωστή που είναι 28 χρονών και όχι σαν τον Κωστή που έχει AIDS. Μέχρι να έλθει αυτή η στιγμή θα εξακολουθούμε να υπάρχουμε ως παιδιά ενός κατώτερου θεού», δήλωνε το 2007 κάποιος που συμμετείχε στην έρευνα. Από τότε πέρασαν 11 χρόνια χωρίς να αλλάξει ουσιαστικά η κατάσταση, με τους οροθετικούς να παραμένουν στιγματισμένοι και περιθωριοποιημένοι. Παρά τις δηλώσεις όλων των αξιωματούχων, οι οποίοι μετά την παρουσίαση της πρώτης αυτής έρευνας το 2007 θα έκαναν και θα έκαναν...
Πρώτη συνάντηση
Την κ. Φρύνη Βεναρδή συνάντησα ανήμερα της Μέρας της Γυναίκας μαζί με τον δρα Φελλά, τον οποίο παρακάλεσα να διευθετήσει αυτή τη συνάντηση. Όσο την κοίταζα περνούσαν μέσα από τα μάτια μου σαν κινηματογραφική ταινία εικόνες που τόσο ζωντανά δημιουργούνται διαβάζοντας κανείς το βιβλίο της. Ένα βιβλίο που έκανε αίσθηση όταν κυκλοφόρησε το 1991, ενώ όλα τα έσοδά του (πωλείτο 5 λίρες) διατέθηκαν για τη δημιουργία της ’Γρηγορίιου Κλινικής’ στον 6ο όροφο του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας. Το σημείο αναφοράς, που δεν ήθελαν στην πόλη τους οι βουλευτές της Λάρνακας και διαμαρτύρονταν στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής: «κάμετέ το αλλού, γιατί στη Λάρνακα». Η κλινική τους. Για πολλούς το λιμάνι που συναντούν μετά από μέρες που βολοδέρνουν εκεί έξω στα μανιασμένα κύματα της κοινωνίας. «Από χθες το βράδυ λειτουργεί η ’Γρηγόριος Κλινική’ γιατί το αποφάσισα ασκώντας τις εξουσίες μου ως υπουργός Υγείας», είχε δηλώσει χτυπώντας το χέρι του στα κοινοβουλευτικά έδρανα, τον Σεπτέμβριο του 1996, ο τότε υπουργός Υγείας Μανώλης Χριστοφίδης. Βάζοντας έτσι τελεία στον ρατσιστικό παροξυσμό βουλευτών. Τα πιο πάνω αφηγείται και η ίδια η Φρύνη Βεναρδή, που μετά τον θάνατο του γιου της έβαλε στόχο της ζωής της να είναι κοντά στα «παιδιά», να τους δίνει την αγάπη, αποδοχή που δεν είχαν από τους γύρω τους. Μέχρι σήμερα παλεύει για τα δικαιώματα των οροθετικών. Ανακαλεί στη μνήμη της την υπόθεση βρέφους που υιοθετήθηκε από Κύπριους και ήταν οροθετικό, κάπου στη δεκαετία του ’90. Ο θετός πατέρας δεν το ήθελε, στο νηπιαγωγείο έγινε ντόρος, ευτυχώς όμως «βρέθηκε ένας παιδίατρος να δηλώσει ενώπιον οργισμένων γονιών ότι θα συνεχίσει να παίρνει εκεί το δικό του παιδί και ας μην πήγαινε κανένα άλλο». Η κ. Βεναρδή, έχοντας στο μεταξύ βιώσει την ασθένεια (τότε δεν υπήρχε διαδίκτυο για να πληροφορηθεί κανείς οτιδήποτε), έτρεχε από σπίτι σε σπίτι να αγγίξει, να αγκαλιάσει οροθετικούς για να δείξει στους γύρω τους «πως δεν κολλάς, δεν παθαίνεις κάτι. Δυστυχώς μέχρι και σήμερα παιδιά εγκαταλείπονται από τους γονείς τους, από την οικογένειά τους. Ένα παιδί γνωστής οικογένειας ζει στο αυτοκίνητό του αυτές τις μέρες» μου είπε, «αντί να έχει την πλήρη συμπαράσταση για να αντιμετωπίσει αυτό που του έτυχε».
Οι δύο ώρες στην καφετέρια δεν ήταν αρκετές για να μάθω από πρώτο χέρι και έτσι να μεταφέρω στους αναγνώστες πόσο -αν- άλλαξαν τα πράγματα από τότε που η κ. Βεναρδή επέστρεψε στην Κύπρο από το Λονδίνο και το St. Mary’s Hospital όπου νοσηλευόταν μέχρι τέλους ο Γρηγόρης. Από τότε που οι κυπριακές εφημερίδες κανιβάλιζαν με τους φορείς του AIDS. «Και ξαφνικά τον βλέπω να κλαίει, να κτυπιέται, δεν ήξερα γιατί, και μου έδειχνε την κυπριακή εφημερίδα που κρατούσε και η οποία έγγραφε πως πέθανε σε νοσοκομείο του Λονδίνου πριν τρεις μέρες»!
Στη «Γρηγόριο Κλινική»
«Τι θα κάνεις μαμά όταν φύγω;». «Θα φροντίσω, Γρηγόρη μου, και άλλα παιδιά όπως εσένα στην Κύπρο μας». «Αυτή είναι η μαμά μου», της είπε ο Γρηγόρης. Στιχομυθία που δεν θα διαβάσει κανείς στο βιβλίο. Ούτε για τις δυσκολίες που συνάντησε αλλά δεν το έβαλε κάτω η μαμά του Γρηγόρη για να δημιουργηθεί πρωτίστως η ’Γρηγόριος Κλινική’, θα διαβάσει. Στα πρότυπα της κλινικής στο Λονδίνο. Όσο γινόταν. Με το σαλονάκι και την κουζίνα «γιατί τα παιδιά χάνουν την όρεξή τους, πρέπει να έχουν διάφορα φαγητά, μπας και τους αρέσει κάποιο», με αναπαυτικές καρέκλες «γιατί τα παιδιά πονάνε τα κόκαλά τους, λιώνουν από την αρρώστια». Στις μέρες μας σίγουρα η επιστήμη έχει προχωρήσει τόσο όσο η ’Γρηγόριος Κλινική’ να είναι για τους πλείστους οροθετικούς το κέντρο για τα φάρμακά τους (τα πλέον πρωτοποριακά) και για τις αναγκαίες εξετάσεις. Για αυτούς βεβαίως που μένουν Κύπρο. Γιατί είναι και άλλοι που έφυγαν στο εξωτερικό και πολλοί που μεταβαίνουν κυρίως στην Ελλάδα για εξετάσεις και φάρμακα. «Κυρία Φρύνη, μην με παρεξηγήσετε, θέλω όμως να σας ζητήσω να πάμε μαζί στη ’Γρηγόριο’, μπορείτε;». Την παίρνω τηλέφωνο δύο μέρες μετά τη συνάντηση. Δεν της πήρε ώρα.
«Να ρωτήσουμε τον γιατρό πότε μπορεί να μας δεχθεί». Έτσι ξεκίνησε και ουσιαστικά η μεγάλη έρευνα του «Π» για τα πάθη των οροθετικών στην Κύπρο εν έτει 2018. Γήινων, υπαρκτών και καθημερινών. Έρευνα που θα εξελίσσεται τις επόμενες μέρες. Στη ’Γρηγόριο’ συνομιλήσαμε με τον πνευμονολόγο Ιωάννη Δημητριάδη, για πολλούς ο φύλακας - άγγελος των οροθετικών, επικεφαλής της ’Γρηγόριου’ από την πρώτη μέρα λειτουργίας της. Μιλήσαμε και με τον πνευμονολόγο Α. Κασάπη, αλλά και με ασθενείς που νοσηλεύονταν εκείνη τη μέρα.
«Χάνω το σπίτι μου, δούλευα σαν σκυλί χρόνια για να ανελιχθώ, προς τι»;
Ο Μάριος νοσηλευόταν στη ’Γρηγόριο Κλινική’ κατά την εκεί επίσκεψή μας στις 15/3/2018. «Γνωρίζεις την κυρία που με συνοδεύει;», τον ρωτώ. «Είναι η μητέρα του Γρηγόρη», μου λέει. Με κοιτάζει συγκλονισμένος και μετά δακρύζει. Δεν ήξερε την κ. Βεναρδή, ήξερε όμως την ιστορία. «Εγώ είμαι ένας άλλος Γρηγόρης. Ένας Γρηγόρης χωρίς την αγκαλιά της μάνας μου. Που ανεβαίνω μόνος μου τον σταυρό του μαρτυρίου. Χωρίς τους δικούς μου ανθρώπους να με στηρίζουν. Πόση ανάγκη το έχω…». Δεν τολμά να πει στην οικογένειά του τι περνά παρόλο που συχνά ασθενεί και πρέπει να νοσηλευτεί στη ’Γρηγόριο Κλινική’. Δεν τολμά γιατί δεν έχει τολμήσει να τους πει πως είναι γκέι. Αυτοεργοδοτούμενος, έχασε τα πάντα. «Δούλευα όπως το σκυλί. Και γιατί; Τώρα δεν μου έμεινε τίποτα. Ζω με κάποιες οικονομίες, η τράπεζα απειλεί να μου πάρει το σπίτι. Καμιά βοήθεια».
Με τον Μάριο επικοινωνούμε μέχρι σήμερα μέσω viber. Την ίδια μέρα της συνάντησης, μου στέλλει μια φωτογραφία. Ήταν ένας πίνακας, μέχρι εκείνη τη μέρα σκονισμένος, πίσω από την κουρτίνα του σαλονιού της ’Γρηγορίου Κλινικής’. Είχα αντιληφθεί και εγώ πως η κ. Βεναρδή με το που μπήκε σε εκείνο το δωμάτιο πρόσεξε πως το κάδρο έγερνε και το έφτιαξε. «Κάτια, δείξε στην κ. Βεναρδή τη φωτογραφία. Όταν έφυγε ξεσκόνισα το κάδρο και το τοποθέτησα σωστά. Σήμερα πρόσεξα ότι είναι μια μάνα με τον γιο της. Νομίζω πως είναι αυτή η ίδια με τον Γρηγόρη». Το μετέφερα στην κ. Βεναρδή που συγκινήθηκε. «Ήταν πίνακας που ετοίμασαν με άλλους, παιδιά σχολείων της Λάρνακας για να δώσουν ζωή στους τοίχους της Γρηγορίου Κλινικής».
Φεύγοντας από τη ’Γρηγόριο Κλινική’, η κ. Βεναρδή μου ζήτησε να σταματήσουμε να γαληνεύσει η ψυχή μας ατενίζοντας τη θάλασσα. Με κοιτάζει στα μάτια. «Κάτια, τα παιδιά μας. Χρόνια το φωνάζω, μετέφερέ το και εσύ όπως μπορείς. Ένα επίδομα για τα παιδιά. Να πάψουν να φυτοζωούν». Η ψυχή αυτής της γυναίκας, μιας σύγχρονης Παναγίας που βίωσε τον Γολγοθά, που έθαψε το παιδί της, δεν έχει ακόμη γαληνεύσει. Είναι βλέπετε πολλά τα παιδιά εκεί έξω!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου